Žyngdarafliš berst mjög lķklega meš ljóshraša, en žaš hefur žó aldrei veriš stašfest meš męlingum og žvķ er ekkert hęgt aš fullyrša um žyngdarhrašann meš neinni vissu.
Til aš skilja betur hvaš įtt er viš meš śtbreišsluhraša žyngdaraflsins getum viš velt žvķ fyrir okkur hvaš geršist ef sólin hyrfi skyndilega śr mišju sólkerfisins. Hvernig myndi jöršin bregšast viš slķkum hamförum? Viš vitum aš eftir įtta mķnśtur og tuttugu sekśndur myndi myrkur skella į, žvķ žetta er sį tķmi sem žaš tekur ljósiš aš berast frį sólu og ljósiš sem er žegar lagt af staš til jaršarinnar myndi aš sjįlfsögšu skila sér į leišarenda jafnvel žótt uppsprettan vęri horfin. En hvaš meš žyngdarkraftinn? Myndi jöršin halda įfram aš snśast um sólina um hrķš eša fęri hśn strax af sporbaug og héldi įfram beint śt ķ buskann? Svariš viš žeirri spurningu fer eftir žvķ hvaš žyngdarafliš berst hratt.
Hugmyndir manna um žyngdarafl og žyngdarhraša hafa breyst mikiš ķ gegnum tķšina. Enski ešlisfręšingurinn Isaac Newton setti fyrstur fram heilsteypta kenningu um žyngdarafliš į seinni hluta sautjįndu aldar og ķ žeirri kenningu gerši hann rįš fyrir svoköllušum fjarhrifum, žaš er aš segja aš žyngdarkrafturinn į milli tveggja massa verkaši samstundis, óhįš žvķ hversu langt vęri į milli žeirra. Žetta var mjög byltingarkennd hugmynd žvķ įšur höfšu menn tališ aš kraftar gętu ašeins verkaš meš snertingu. Enn var žó ekki tķmabęrt aš spyrja um žyngdarhrašann žvķ žaš var ekki fyrr en eftir aš danska stjörnufręšingnum Ole Rųmer tókst įriš 1676 aš męla ljóshrašann og sżna žannig fram į aš hann vęri endanlegur, sem menn gįtu lįtiš sér detta žaš ķ hug aš žyndarafliš feršašist meš einhverjum hraša.
Um hundraš įrum sķšar rannsakaši franski stęršfręšingurinn og ešlisfręšingurinn Pierre-Simon Laplace śtbreišsluhraša žyngdarkraftsins og komst aš žvķ aš hann žyrfti aš vera aš minnsta kosti milljón sinnum meiri en ljóshraši. Kraftur į massa sem er į hringhreyfingu veršur nefnilega aš stefna nįnast beint inn aš mišju, annars er kerfiš óstöšugt. Meš žvķ aš beita žyngdarfręši Newtons en gera jafnframt rįš fyrir endanlegum žyngdarhraša fann Laplace aš įšurnefnd mörk vęru naušsynleg til žess aš tryggja stöšugleika sólkerfisins. Žaš er alveg rétt hjį Laplace aš žyngdarkraftur sólarinnar į jöršina er ekki nįkvęmlega ķ sömu stefnu og ljósiš sem kemur frį sólinni. Ljósiš kemur śr žeirri įtt žar sem sólin var fyrir įtta mķnśtum og tuttugu sekśndum, en žyngdarkrafturinn er ķ įtt aš sólinni žar sem hśn er nśna. Žaš er hins vegar ekki rétt aš tślka žessa nišurstöšu žannig aš žyngdarkrafturinn berist hrašar en ljósiš, žótt ekki hafi veriš annarra kosta völ meš hlišsjón af žyngdarfręši Newtons.
Ķ upphafi sķšustu aldar komu fram nżjar hugmyndir um žyngdarafliš sem voru fullmótašar ķ almennu afstęšiskenningu Alberts Einstein įriš 1915. Samkvęmt henni er žyngdarhrašinn jafn ljóshraša ķ žeim skilningi aš til dęmis žyngdarbylgjur (meira um žęr hér aš nešan) feršast meš ljóshraša, en žyngdarkraftinum ķ sķgildum skilningi var vikiš til hlišar. Ķ mörgum tilfellum er žyngdarfręši Newtons žó góš nįlgun į žyngdarfręši Einsteins og hugtakiš žyngdarkraftur getur veriš gagnlegt aš nota žegar menn fįst viš tiltölulega veik žyngdarsviš og massa sem feršast ekki mjög hratt. Žegar brautarhreyfing jaršar um sólu er skošuš veršur hins vegar aš nota almennu afstęšiskenninguna ķ allri sinni dżrš og žótt ótrślegt megi viršast spįir kenningin žvķ aš frį jöršu séš viršist mišsóknarkrafturinn įvallt stefna beint aš sólu jafnvel žótt žyngdarhrašinn sé endanlegur. Žessi nišurstaša er alls ekki augljós en stašreynd engu aš sķšur.
Eins og įšur var sagt hefur śtbreišsluhraši žyngdaraflsins aldrei veriš męldur beint į tilraunastofu lķkt og til dęmis ljóshrašinn. Žyngdarafliš er einfaldlega of veikt til žess aš slķk męling sé möguleg meš nśtķmatękni. Žaš er tiltölulega aušvelt aš męla ljóshrašann žvķ ljósiš er rafsegulbylgja og menn eru oršnir nokkuš góšir ķ aš mešhöndla žęr. Į sama hįtt vęri žvķ besta leišin til aš įkvarša žyngdarhrašann aš męla hrašann į svoköllušum žyngdarbylgjum. Samkvęmt almennu afstęšiskenningunni mynda miklar hamfarir, eins og til dęmis įrekstur og samruni tveggja svarthola, truflun ķ tķmarśminu sjįlfu sem sķšan breišast śt meš žyngdarhraša eins og gįrur į vatni. Žaš eru žessar bylgjur sem viš köllum žyngdarbylgjur. Einstein spįši fyrir um tilvist žeirra įriš 1916 en žrįtt fyrir mikla višleitni hafa žęr aldrei greinst ķ beinum męlingum. Stjarnvķsindamenn hafa žó góšar įstęšur fyrir žvķ aš trśa į tilvist žyngdarbylgna og styšjast žį til dęmis viš męlingar į orkutapi tvķstirnisins PSR 1913+16. Nįnari umfjöllun um žęr eru žó efni ķ annaš svar og veršur žvķ aš bķša betri tķma. Flestir fręšimenn telja aš įstęšan fyrir žvķ aš žyngdarbylgjur hafi aldrei męlst sé einfaldlega sś aš žęr žyngdarbylgjur sem berast til jaršar eru mjög veikar og žvķ žyrfti óhemjunįkvęm męlitęki til aš greina žęr. Į mešan žyngdarbylgjur eru ómęlanlegar, er lķtil von til žess aš menn geti męlt hrašann į žeim.
Ķ janśar sķšastlišnum varš uppi fótur og fit žegar hópur vķsindamanna undir forystu Sergei Kopeikin kvašst hafa męlt žyngdarhrašann meš heldur óvenjulegri ašferš. Ķ staš žess aš męla śtbreišsluhrašann beint, męldu žeir hversu mikiš ljósgeislar frį fjarlęgu dulstirni sveigšu af leiš viš žaš aš fara framhjį reikistjörnunni Jśpķter. Śt frį žessum upplżsingum, įsamt nįkvęmum gögnum um hraša og massa Jśpķters, sögšust vķsindamennirnir geta reiknaš śt žyngdarhrašann. Nišurstaša žeirra var sś aš žyngdarafliš feršašist į 1,06 ± 0,21 sinnum ljóshraša. Fréttin var blįsin upp ķ fjölmišlum og rataši mešal annars į sķšur ķslenskra dagblaša. Ķ vķsindaheiminum var žessi nišurstaša žó aldrei samžykkt žvķ viš nįnari athugun kom ķ ljós aš sennilega gerši Kopeikin, sem bar įbyrgš į kennilega hluta verkefnisins, mistök viš fręšilega śtleišslu. Žegar žetta er skrifaš er ekki komin endanleg nišurstaša ķ mįliš, en flestir fręšimenn telja aš Kopeikin og félagar hafi ķ raun ašeins veriš aš męla ljóshrašann en ekki žyngdarhrašann.
Žótt męling Kopeikin og félaga hafi ekki aukiš žekkingu okkar į śtbreišsluhraša žyngdaraflsins telja langflestir fręšimenn engu aš sķšur aš žyngdarhrašinn sé sį sami og ljóshrašinn. Ķ dęminu sem sett var fram ķ upphafi svarsins myndu jaršarbśar žvķ verša varir viš breytingu į žyngdaraflinu frį sólinni į nįkvęmlega sama tķma og jöršin yrši hulin myrkri.
Aš lokum gęti veriš gaman aš segja frį nżstįrlegum kenningum um svonefnda himnuheima žar sem žyngdarhrašinn er ekki naušsynlega sį sami og ljóshrašinn. Fyrst žarf žó aš kynna žyngdareindinna til sögunnar. Ķ skammtasvišsfręši eru žaš ljóseindir sem bera rafsegulvķxlverkunina og žvķ er śtbreišsluhraši rafkrafta og segulkrafta nįkvęmlega ljóshraši. Ķ žyngdarskammtafręši (t.d. strengjafręši) er žaš svokölluš žyngdareind sem ber žyngdarafliš. Hśn er massalaus og feršast žvķ, eins og allar ašrar massalausar agnir, į ljóshraša.
Nżlega hafa hugmyndir veriš settar fram til aš śtskżra hvers vegna žyngdarvķxlverkunin er miklu veikari en ašrar vķxlverkanir ķ nįttśrunni. Samkvęmt žessum hugmyndum er heimurinn eins og viš sjįum hann žrķvķš himna (+tķmi) ķ rśmi af hęrri vķdd. Allt efni og flestir kraftar eru skoršašir viš žessa žrķ-himnu, en žyngdarafliš getur ,,lekiš śt`` ķ višbótarvķddirnar og žess vegna er žaš jafn veikt og raun ber vitni. Ķ žessu lķkani er vel hęgt aš hugsa sér aš žyngdareindir geti stytt sér leiš ķ gegnum višbótarvķddirnar. Frį okkur séš gętu žęr žį virst fara hrašar en ljósiš, žótt žeim sjįlfum fyndist žęr fara į ljóshraša. Žess ber aš geta aš hugmyndin um himnuheima er ekki stašfest ešlisfręšikenning, hśn er ašeins ein af mörgum hugmyndum sem menn velta fyrir sér ķ leit aš sameinašri kenningu um skammtafręši og žyngdarfręši.
Žetta svar var samiš fyrir Vķsindavefinn og birtist einnig žar.